Veri TDelphi Programcılığı ve SQL: Bölüm 2, Veri Tabani Programcil abani Tasarimi
Veri Tabani Uygulamalari Tasarimi konusunda amaç okuyucuya sadece veri tabani kitaplarinda bulunabilen veri tabani uygulamalarinin genel yapisi, veri tabani tasarimi ve veri tabani nesneleri hakkinda bilgi vermektir. Konu içerisinde ayni zamanda veri tabani çesitleri, islem grubu (Transaction), veri tabani güvenligi ve Client-Server mimari hakkinda açiklamalar yapilmistir. Kitaptan bir paragraf:
"Tablo içerisinde indeks tanimlarken dikkat edilmesi gereken kurallar asagida siralanmistir.
1. Sadece sik arama yapilan alanlar üzerinde indeksler yaratiniz. Gereksiz indeksler tabloya kayit ekleme ve indeksli alanlarin degerini degistirme süresini artiracaktir.
2. Verinin sadece bir kaç çesit oldugu alanlarda indeks kullanmayiniz. Örnegin cinsiyet alanina girilebilecek degerler sadece . . ."
17. Veri Tabanlari ve Delphi
Veri Tabani ve Delphi konusunun amaci okuyucuya Delphi ile kullanilabilecek veri tabani mimarilerinin genel yapisi hakkinda bilgi vermek, Delphi ile veri tabani programciligina kavramsal anlamda açiklik getirmektir. Konu içerisinde BDE tabanli yapi, Düz dosya tabanli yapi, tek sirali (Single-Tiered), iki sirali (Two-Tiered) ve çok sirali (Multi-Tiered) veri tabani uygulamalari hakkinda açiklamalarda bulunulmustur. Bunlarin yaninda veri tabani programciligina yeni baslayanlar için BDE Yöneticisi ve Database Desktop uygulamalarinin kullanimi hakkinda bilgiler verilmis, anlatim Delphi Video © ile desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"Çok sirali (Multi-Tiered) veri tabani uygulamalarinda uygulama farkli makinelerde bulunan parçalara ayrilmistir. Terminalde çalisan uygulama kullaniciya ara birim sunmakta ve bir baska makinede çalisan uygulama sunucusuna (Application Server) isteklerini iletmektedir. Uygulama sunucusu bu istekleri alip baska bir makine üzerinde bulunan uzak veri tabanina göndermekte ve sonuçlari tekrar terminalde çalisan uygulamaya saglamaktadir.
Çok sirali veri tabani uygulamalarinin genel yapisi . . ."
18. Oturum Basarimi
Oturum Basarimi konusunun amaci veri tabani oturumlari (Sessions) hakkinda genel açiklamalarda bulunmak ve TSession bileseni hakkinda bilgi vermektir. Anlatim örnek uygulamalarla desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"BDE tabanli tüm veri tabani uygulamalari veri tabanlariyla BDE araciligiyla iliski halindedir. Bir veri tabani uygulamasinin veri tabani baglantilari, sorgulari, imleçleri gibi bir çok elemanin bilgileri bir veya daha fazla oturum tarafindan basarilmaktadir.
Delphi oturum basarimi için TSession bilesenini . . ."
19. Baglanti Basarimi
Baglanti Basarimi konusunun amaci uygulama ile veri tabani baglantisinin saglanmasi ve özelliklerinin belirlenmesi konusunda okuyucuya bilgi vermek, TDatabase bileseni özellik ve metotlarini açiklamaktir. Özellikle çesitli uzak veri tabanlari ile baglanti için yapilmasi gereken islemler detaylariyla açiklanmis, anlatim örnek uygulamalarla desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"TDatabase bileseni islem grubu (Transaction) kontrolü için üç adet metot saglamaktadir.
StartTransaction metodu veri tabanina yeni bir islem gurubunu baslatmak için kullanilmaktadir. Yeni bir islem gurubu baslatilmadan önce InTranscation özelligi kontrol edilmelidir. Eger InTransaction özelligi True ise önceden baslatilmis bir islem grubu var demektir. Bu durumda StartTransaction metodunun çagrilmasi istisna olusmasina neden olacaktir.
StartTransaction metodu çagrildiktan sonra . . ."
20. Veri Kümeleriyle Çalismak
Veri Kümeleriyle Çalismak konusunun amaci tüm veri bilesenlerinin ata sinifi olan TDataset sinifi özellik ve metotlari hakkinda açiklamalarda bulunmaktir. Yeni kayit ekleme, silme, kayitlarin veri kümesi metotlari ile filtrelenmesi, arama yapilmasi gibi temel konularda bilgiler verilmis, anlatim Delphi Video © ve örnek uygulamalarla desteklenmistir. Veri kümeleri yaninda hesaplanan (Calculated) ve arama (Lookup) alanlarin kullanimi, tasarim aninda alanlarin veri kümesine eklenmesi, degerlerinin degistirilmesi gibi temel alan bilgisi verilmistir. Kitaptan bir paragraf:
"TDataSet sinifini ata sinif olarak kabul eden ikinci sinif TBDEDataSet sinifidir. Bu sinifi ata sinif olarak kabul eden siniflarin en büyük özelligi BDE (Borland Veri tabani Motoru) kullanmalaridir. Bu sinifa ait bilesenler uygulamalarda kullanildiginda (Örnegin TTable, TQuery vb.) bu uygulamalar BDE vasitasiyla veriye erismektedir. Bu tür uygulamalarin"
21. Alan Bilesenleriyle Çalismak
Alan bilesenleriyle çalismak konusunda amaç statik ve dinamik alan bilesenleri hakkinda bilgi vermek ve alan bilesenlerinin özellik ve metotlarini açiklamaktir. Özellikle sayisal alan bilesenlerinin farkli sekillerde kullaniciya gösterini, hata kontrolünün yapilmasi hakkinda genis bilgi verilmistir. anlatim örnek uygulamalar ve Delphi Video © ile desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"TBlobField bileseni ikili veri tipleri için kullanilan bilesendir. Örnegin ses, resim veya video verilerini tutan alanlar için kullanilabilir. Bu alanlar bir çok veri tabaninda dogrudan tablonun içerisinde degil, verinin bulundugu alana bir referans seklinde tutulmaktadir. Özellikleri ve metotlari asagida gösterilmistir."
22. Tablolarla Çalismak
Tablolarla çalismak konusunun amaci TTable bileseni hakkinda okuyucuya bilgi vermektir. TTable bileseninin bir çok özelligi, metodu ve olayi hakkinda bilgi verilmistir. Ayni zamanda TTable bileseninin tablo yaratilmasi, silinmesi vb. islemleri için kullanilmasi gereken metotlari, tablo bileseni ile ana/detay (Master/Detail) yapinin kurulmasi ve dikkat edilmesi gereken noktalar açiklanmistir. Anlatim örnek uygulamalar ve Delphi Video © ile desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"Sinirlama islemi yapildiginda varsayilan olarak sinir degerler de sonuç kümesinin içerisinde bulunmaktadir. Yukaridaki örnekte 34 ve 89 numarali müsteriler de sinirlama isleminden sonra sonuç kümesinde yer alacaktir.
KeyExclusive özelligi ile bu isleyisin degistirilmesi mümkündür. KeyExlusive özelligi varsayilan olarak . . ."
23. Yapisal Sorgulama Dili - SQL
Yapisal Sorgulama Dili - SQL konusunun amaci SQL (Structured Query Language - Yapisal Sorgulama Dili) hakkinda okuyucuya bilgi vermektir. SQL konusu DDL (Data Definition Language - Veri Tanimlama Dili) ve DML (Data Manipulation Language - Veri Isleme Dili) olmak üzere iki ayri konu halinde islenmistir. Konuda ayni zamanda Oracle ve Interbase veri tabanlarina özgü yapilar da anlatilmis, SQL fonksiyonlari hakkinda bilgi verilmistir. Kitaptan bir paragraf:
"Bilindigi gibi tetikleyiciler tablonun verisine herhangi bir degisiklik yapildiginda otomatik olarak tetiklenen yapilardir. Bu konu basliginda tetikleyiciler hakkinda temel bazi bilgiler verilecektir.
Create Trigger
create trigger tablo üzerinde tetikleyici yaratmak için kullanilir. Tetikleyicileri otomatik olarak çagrilan prosedürler gibi düsünmek yanlis olmayacaktir. Bu anlamda veri tabaninin dil yapisi"
24. Sorgularla Çalismak
Sorgularla çalismak konusunun amaci SQL bilgisi verildikten sonra Delphi sorgu bileseni (TQuery) kullaniminin detaylarinin okuyucuya anlatilmasidir. Özellikle dinamik sorgu kullanimi ve farkli veri tabanlari ile sorgu performansinin artirilmasi konusunda genis açiklamalarda bulunulmustur. Ayni zamanda sorgu bileseni ile ana/detay (Master/Detail) yapinin kurulmasi ve dikkat edilmesi gereken noktalar hakkinda bilgi verilmistir. Anlatim örnek uygulamalar ve Delphi Video © ile desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"Sorgu bileseninin hazirlanmasi sorgu performansini büyük ölçüde artiracaktir. Bu durumda sorgu bileseni her çalistirildiginda yapilan islemler tekrarlanmayacaktir.
Sorgu bilesenini Prepare metodu kullanilarak uygulama çalismaya basladiginda hazirlanabilir. Bu islem için en uygun yol . . ."
25. Depolanmis Prosedürlerle Çalismak
Depolanmis prosedürlerle çalismak konusunda veri tabani içerisinde derlenmis olarak bulunan depolanmis prosedürlerin TStoredProc bileseni ile kullanimi hakkinda bilgiler verilmistir. Ayni zamanda TStoredProc bileseni ile parametre kullanimi, sonuç kümelerinin basarimi hakkinda genis açiklamalar verilmistir. Kitaptan bir paragraf:
". . . bu tip bir depolanmis prosedürü TStoredProc kullanarak çagirmak ve YazarAdi degerini almak için asagidaki yapi kullanilabilir.
with StoredProc1 do
begin
ParamByName('AKITAPKODU').AsIn teger := 3;
ExecProc;
Edit1.Text := ParamByName('YAZARADI').AsStri ng;
end;
Yukaridaki örnekte . . ."
26. Arabellekli Düzenlemeler (Cached Updates)
Arabellekli düzenlemeler (Cached Updates) konusunun amaci BDE tabanli veri kümeleri ile arabellekli düzenlemelerin kullanimi hakkinda bilgi vermektir. Ayni zamanda ara bellek kullanimi avantaj ve dezavantajlari, ana/detay (Master/Detail) yapi ile ara bellek kullanimi ve TUpdateSQL bileseni hakkinda genis açiklamalarda bulunulmustur. anlatim örnek uygulamalarla desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"Arabellekli düzenlemelerin temel amaci islem grubu (Transaction) süresini ve çok kullanicili ortamlarda ag trafigini azaltmaktir. Buna ragmen gerçek zamanli uygulamalarda bu özelligin kullanilmasi uygun olmayabilir.
Arabellekli düzenlemeler kullanildiginda veriye yapilan degisiklikler lokal olarak ara bellekte tutulmakta ve veri tabanina bu degisiklikler gönderilmemektedir. Bu durumda çok kullanicili ortamlarda . . ."
27. Düz Dosya Tabanli Yapi
Düz Dosya Tabanli Yapi konusunun amaci okuyucuya BDE olmadan dosya tabanli yapinin TClientDataSet bileseni ile kurulmasi hakkinda bilgi vermektir. TClientDataSet ile veri yapisinin yaratilmasi, veri üzerinde çesitli istatistiki bilgiler alinmasi hakkinda açiklamalarda bulunulmustur. Anlatim Delphi Video © ve örnek uygulamalarla desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"Terminal veri kümesi varsayilan olarak DEFAULT_ORDER ve CHANGEINDEX isminde iki adet indekse sahiptir. DEFAULT_ORDER verinin saglandigi sirayi, CHANGEINDEX düzenleme listesinin sirasini belirtmektedir.
Verinin farkli sirada gösterimi için terminal veri kümesine yeni indeksler eklemek . . ."
28. BDE ve Alias parametrelerinin basarimi
BDE ve Alias parametrelerinin basarimi konusunda farkli veri veri tabani aliaslari ve sürücüleri için parametreler hakkinda bilgi verilmistir. Özellikle farkli veri tabanlari ile parametre degerlerinin degistirilerek performans artisi konusunda açiklamalarda bulunulmustur. Kitaptan bir paragraf:
"Bu konuda BDE ve bazi veri tabanlari sürücü parametreleri hakkinda bilgi verilecektir. BDE ayarlarini düzenlemek için BDE Yöneticisi (BDE Administrator) isimli uygulamayi kullaniniz.
Bu islemler yapilmadan önce BDE dosyalarinin en son sürümünün sistemde bulunmasi olasi bir çok problemi düzeltecektir. BDE dosyalarinin en son sürümünü
http://www.borland.com/devsupport/bde adresinde bulunabilir."
29. ActiveX Data Objects (ADO) Kullanimi
ActiveX Data Objects (ADO) Kullanimi konusunda Delphi ile ADO bilesenlerinin kullanimi, sistem gereksinimleri hakkinda genis açiklamalarda bulunulmustur. Ayni zamanda TADOConnection, TADOCommand, TADODataSet, TADOTable, TADOQuery, TADOStoredProc bilesenleri özellik ve metotlari anlatilmis, anlatim örnek uygulamalarla desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"OLE DB, OLE Component Object Model (COM) teknolojisini kullanarak bir çok arabirimi içermektedir. ADO kullanan veri tabani uygulamalari OLE DB saglayicilarini kullanarak istedikleri veri tabanina baglanmaktadirlar.
OLE DB bir anlamda BDE gibi düsünülebilir. Nasil ki BDE farkli veri tabanlarina baglanmak için SQL baglantilarini (SQL Links) kullaniyorsa . . ."
30. Advantage Veri Tabani Kullanimi
Advantage Veri Tabani Kullanimi konusu, Advantage Veri Tabani Sunucusu ayarlarindan, Advantage StreamlineSQL ve Advantage Delphi bilesenlerine kadar genis bir konuyu incelemektedir. Kitaptan bir paragraf:
"Konfigürasyon parametreleri üzerinde degisiklik yapmak için Advantage Konfigürasyon Araci kullanilabilecegi gibi komut satiri parametreleri yardimiyla da gerekli ayarlamalari yapmak mümkündür.
Örnegin Windows NT/2000/XP isletim sistemi için komut satiri parametreleri Windows Hizmet Kontrol Yöneticisi yardimiyla belirtilebilir. Yeni ayarlamalarin geçerli olabilmesi için sunucunun tekrar baslatilmasi gerekecektir.
Konfigürasyon parametrelerinin degistirilmesi bir zorunluluk degildir ve bir çok kosulda bu parametre degerlerinin ayarlanmasi gerekmeyebilir.
Asagida konfigürasyon parametreleri ..."
31. Veri Kontrolleri Kullanimi
Veri kontrolleri kullanimi konusunun amaci Delphi veri kontrolleri kullanimi hakkinda okuyucuya bilgi vermektir. Tüm veri kontrollerinin (TDBGrid, TDBCTRLGrid, TDBLookupComboBox, TDBEdit ve digerleri) özellik, metot ve olaylari incelenmis, veri kaynagi (TDataSource) hakkinda bilgi verilmistir. Anlatim örnek uygulamalarla ve Delphi Video © ile desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
"TDBRadioGroup seçenek grubu (TRadioGroup) bileseninin veri bazli seklidir. TDBRadioGroup ile kullaniciya bir tanesini seçebilecegi elemanlar göstermek ve sadece bu elemanlar içinden seçim yapmasini saglamak mümkündür.
Items özelligi ile gösterilecek elemanlari belirlemek mümkündür. Values özelligi seçilen eleman ile alana hangi degerin gönderilecegini belirtmektedir. Örnegin . . ."
32. Karar Destek (Decision Support) Kullanimi
Karar Destek (Decision Support) kullanimi konusunun amaci karar destek bilesenleri ve kontrolleri hakkinda okuyucuya bilgi vermektir. Verilerin çapraz analizinin yapilmasi konusunda programciya bir çok olanak saglayan karar destek bilesenlerinin tamami en ince ayrintisina kadar islenmis, anlatim örnek uygulamalarla desteklenmistir. Kitaptan bir paragraf:
". . . yukaridaki anlatimdan çikarilacak sonuç veri analizinde iki boyutun bulundugudur. Birinci boyut taksit ödeme tarihi, ikinci boyut ise üye bilgisidir. (Örnegin üye adi).
Ayrica analizin üç özet bilgisi bulunmaktadir. Bunlar boyutlara göre ödenen miktar toplami, kalan miktar toplami ve isleyen faiz toplamidir.
Yapilmak istenen analize net olarak karar verildikten sonra asagidaki basamaklar izlenmelidir."
33. Veri Tabani Uygulamalarinin Dagitimi, InstallShield Express Kullanimi
Veri Tabani Uygulamalarinin dagitimi, InstallShield Express Kullanimi konusunun amaci okuyucuya gerek BDE tabanli veri tabani uygulamalarinin dagitilmasinda izlenecek yok hakkinda, gerekse InstallShield Express for Delphi kur programi hakkinda bilgi vermektir. Kitaptan bir paragraf:
"Klasör belirteçleri klasörler için degiskenlerdir. Klasör belirteçleri '<' ve '>' karakterleriyle belirtilmektedir. Örnegin uygulamanin yardim dosyalari için \Yardim klasörünün belirtilmesi uygulamanin karsi sistemde yüklenecegi klasör altinda Yardim klasörüne yardim dosyalarinin yüklenmesi gerektigini anlatmaktadir. Kullanicinin uygulama için C:\Uygulama klasörünü seçmesi durumunda yerine . . ."
Konu: Veri TDelphi Programcılığı 
Salı Nis. 15, 2008 3:08 am
